18 Shtator 2024

Numri i jetëve të humbura në të gjithë botën për shkak të infeksioneve që janë rezistente ndaj medikamenteve që synojnë t’i trajtojnë ato mund të rritet me gati 70% deri në vitin 2050, tregon një projekt i ri studimi, duke theksuar më tej barrën e krizës së vazhdueshme të superbaktereve.

Nga viti 2025 deri në vitin 2050, bota mund të shohë më shumë se 39 milionë vdekje që i atribuohen drejtpërdrejt rezistencës antimikrobike ose AMR, vëren studimi.

Rezistenca antimikrobike ndodh kur patogjenët si bakteret dhe kërpudhat zhvillojnë aftësinë për të shmangur medikamentet e përdorura për t’i vrarë ato.

Organizata Botërore e Shëndetësisë e ka quajtur AMR “një nga kërcënimet kryesore globale për shëndetin publik dhe zhvillimin”, e nxitur nga keqpërdorimi dhe mbipërdorimi i medikamenteve antimikrobiale tek njerëzit, kafshët dhe bimët, të cilat mund të ndihmojnë patogjenët të zhvillojnë një rezistencë ndaj tyre.

Studimi i ri zbulon se kur bëhet fjalë për prevalencën e AMR dhe efektet e tij, “ne presim që ajo të përkeqësohet”, tha autori kryesor Dr. Chris Murray, drejtor i Institutit për Metrikën dhe Vlerësimin e Shëndetit në Universitetin e Uashingtonit.

“Ne kemi nevojë për vëmendjen e duhur për antibiotikët e rinj dhe administrimin e antibiotikëve, në mënyrë që të mund të adresojmë atë që është me të vërtetë një problem mjaft i madh,” tha ai.

Të moshuarit e mbajnë barrën

Studiuesit – nga Projekti i Kërkimit Global mbi Rezistencën Antimikrobiale, Instituti për Metrikën dhe Vlerësimin e Shëndetit dhe institucione të tjera – vlerësuan vdekjet dhe sëmundjet që i atribuohen kundrejt rezistencës antimikrobike për 22 patogjenë, 84 kombinime patogjen-ilaçe dhe 11 infeksione më 204 vende dhe territore nga viti 1990 deri në vitin 2021. Një vdekje që i atribuohet rezistencës antimikrobike është shkaktuar drejtpërdrejt prej saj, ndërsa një vdekje e lidhur me AMR mund të ketë një shkak tjetër, që është përkeqësuar nga rezistenca antimikrobike.

Rreth 520 milionë regjistrime individuale ishin pjesë e të dhënave për të bërë këto vlerësime.

Studiuesit zbuluan se nga viti 1990 deri në vitin 2021, vdekjet nga AMR ranë më shumë se 50% tek fëmijët më të vegjël se 5 vjeç, por u rritën më shumë se 80% tek të rriturit 70 vjeç e lart – tendenca që parashikohet të vazhdojnë.

Ishte befasuese të shihje shfaqjen e atyre modeleve, tha Murray.

“Ne kishim këto dy tendenca të kundërta: një rënie në vdekjet nga AMR nën moshën 15 vjeç, kryesisht për shkak të vaksinimit, programeve të ujit dhe kanalizimeve, disa programeve të trajtimit dhe suksesit të tyre,” tha Murray.

“Dhe në të njëjtën kohë, ka një rritje të vazhdueshme të numrit të vdekjeve mbi moshën 50 vjeç,” tha ai, ndërsa bota plaket; të rriturit e moshuar mund të jenë më të ndjeshëm ndaj infeksioneve të rënda.

Studiuesit zbuluan se kombinimi patogjen-ilaç, që pati rritjen më të madhe në shkaktimin e barrës më të madhe në mesin e të gjitha grupmoshave ishte Staphylococcus aureus rezistent ndaj meticilinës, ose MRSA. Për këtë kombinim – antibiotikun meticilinë dhe bakterin S. aureus – numri i vdekjeve që i atribuohen, pothuajse u dyfishua nga 57,200 në 1990 në 130,000 më 2021.

Duke përdorur modelimin statistikor, studiuesit prodhuan gjithashtu vlerësime të vdekjeve dhe sëmundjeve që i atribuohen AMR deri në vitin 2050 në tre skenarë: nëse klima aktuale vazhdon, nëse zhvillohen ilaçe të reja antibiotike të fuqishme për të synuar patogjenët rezistent dhe nëse bota ka përmirësuar cilësinë e kujdesit shëndetësor për infeksione dhe akses më të mirë ndaj antibiotikëve.

Parashikimet tregojnë se vdekjet nga rezistenca antimikrobike do të rriten deri në vitin 2050 nëse nuk janë marrë masa për të përmirësuar aksesin në kujdes cilësor, antibiotikë të fuqishëm dhe burime të tjera për të reduktuar dhe trajtuar infeksionet.

Studiuesit vlerësuan se, në vitin 2050, numri i vdekjeve globale që i atribuohen rezistencës antimikrobike mund të arrijë në 1.9 milion, dhe ato që lidhen me rezistencën antimikrobike mund të arrijë në 8.2 milion.

Sipas të dhënave, rajonet e botës më të prekura nga AMR dhe vdekjet që i atribuohen janë Azia Jugore, Amerika Latine dhe Karaibet, dhe Afrika Sub-Sahariane – dhe shumë prej këtyre rajoneve nuk kanë akses të barabartë në kujdes cilësor, tha Murray.

“Ka ende, për fat të keq, shumë vende në mjedise me burime të ulëta ku njerëzit që kanë nevojë për antibiotikë thjesht nuk po i marrin ato, dhe kjo është një pjesë e madhe e saj. Por nuk janë vetëm antibiotikët. Është kur je i sëmurë, si fëmijë ose i rritur, dhe dërgohesh në spital dhe merr një paketë kujdesi, në thelb, që përfshin gjëra të tilla si oksigjeni, “tha Murray.

“Në mjedise me burime të ulëta, madje edhe elementet bazë si oksigjeni shpesh nuk janë të disponueshme. Dhe pastaj, nëse jeni shumë i sëmurë dhe keni nevojë për një njësi të kujdesit intensiv, mirë, ka pjesë të mëdha të botës me burime të ulëta – shumica prej tyre, në fakt – ku nuk do të keni akses në atë lloj kujdesi,” tha ai. “Pra, ka një spektër të kujdesit mbështetës, plus antibiotikët, që me të vërtetë bëjnë ndryshim.”

Por në një skenar ku bota ka kujdes më të mirë shëndetësor, 92 milionë vdekje kumulative mund të shmangen midis 2025 dhe 2050, parashikojnë studiuesit. Dhe në një skenar ku bota ka barna të reja, më të fuqishme, rreth 11 milionë vdekje kumulative mund të shmangen.

“Ka shpresë të mundshme në horizont”

Qasja “inovative dhe bashkëpunuese” ndaj këtij studimi ofron një “vlerësim gjithëpërfshirës” të rezistencës antimikrobike dhe barrës së saj të mundshme në botë, shkroi Samuel Kariuki, nga Instituti i Kërkimeve Mjekësore në Kenia, në një koment që shoqëroi studimin e ri në The Lancet.

Megjithatë, ai paralajmëroi se modelet e parashikimit nuk marrin parasysh shfaqjen e superbaktereve të reja “dhe mund të çojnë në nënvlerësim nëse shfaqen patogjenë të rinj”.

Në përgjithësi, “këto të dhëna duhet të nxisin investime dhe veprime të synuara” drejt adresimit të sfidës në rritje të rezistencës antimikrobike në të gjitha rajonet e botës, shkroi Kariuki.

Dokumenti i ri përfaqëson dekada kërkimesh mbi barrën globale të rezistencës antimikrobike, tha Dr. Steffanie Strathdee, dekane e asociuar e shkencave globale të shëndetit dhe profesoreshë e shquar në Shkollën e Mjekësisë të San Diego të Universitetit të Kalifornisë, e cila nuk ishte e përfshirë në studim.

Strathdee pa drejtpërdrejt efektet që rezistenca antimikrobike mund të ketë në shëndet, kur burri i saj gati vdiq nga një infeksion superbakterial.

“Unë jam dikush që kam jetuar me rezistencë antimikrobike që ka prekur familjen time për tetë vitet e fundit. Burri im gati vdiq nga një infeksion superbakter. Është në të vërtetë një nga infeksionet që theksohet në këtë punim, “tha Strathdee, e cila shërben si bashkëdrejtore  e Qendrës për Aplikime Inovative të Fagut dhe Terapeutikë në UC San Diego.

Gjatë një lundrimi për Ditën e Falënderimeve në Nil në vitin 2015, burri i Strathdee, Tom Patterson, papritmas pati dhimbje të forta në stomak. Kur një klinikë në Egjipt nuk arriti të ndihmonte simptomat e tij të përkeqësuara, Patterson u dërgua në Gjermani, ku mjekët zbuluan një absces abdominal të madhësisë së grejfrutit të mbushur me Acinetobacter baumannii, një bakter virulent rezistent ndaj pothuajse të gjithë antibiotikëve.

Numri vjetor i njerëzve që vdesin nga bakteret gram-negative, si A. baumannii, që janë rezistente ndaj karbapenemit – një klasë e antibiotikëve të zgjidhjes së fundit që përdoren për të trajtuar infeksionet e rënda bakteriale – u rrit me 89,200 nga viti 1990 më 2021, më shumë se çdo klasë antibiotiku në atë periudhë, sipas studimit të ri.

“Ky është një nga patogjenët me prioritet urgjent, i cili është një nga këto baktere gram-negative,” tha Strathdee. “Dhe im shoq, kur u sëmur nga kjo, ai ishte 69 vjeç. Pra, është pikërisht në moshën që thekson ky punim, që të moshuarit do të preken më shumë nga kjo në të ardhmen, sepse popullsia jonë po plaket dhe njerëzit kam sëmundje shoqëruese, si diabeti, siç ka burri im.”

Burri i Strathdee u shërua pas trajtimit me fagë, viruse që synojnë dhe vrasin në mënyrë selektive bakteret dhe që mund të përdoren si një trajtim trajtimi për infeksionet bakteriale rezistente ndaj antimikrobikëve.

“Alternativa më e rëndësishme ndaj antibiotikëve është terapia me fagë, ose terapia me bakterofage, dhe kjo është ajo që i shpëtoi jetën burrit tim,” tha Strathdee. “Fagu mund të përdoret në mënyrë shumë efektive me antibiotikë, për të zvogëluar sasinë e antibiotikëve që nevojiten, dhe madje mund të përdoren potencialisht në blegtori dhe në bujqësi.”

Studimi i ri i jep shpresë, se bota mund të zvogëlojë barrën e mundshme të rezistencës antimikrobike. Kjo do të kërkonte përmirësimin e aksesit në antibiotikë dhe medikamente më të reja antimikrobiale, vaksina, ujë të pastër dhe aspekte të tjera të kujdesit shëndetësor cilësor në mbarë botën, tha Strathdee, duke reduktuar përdorimin e antibiotikëve në blegtori, prodhimin e ushqimit dhe mjedisin, të cilat mund të krijojnë më shumë rezistencë.

“Ka shpresë të mundshme në horizont,” tha Strathdee. “Nëse do t’i rritnim këto ndërhyrje, ne mund të reduktonim në mënyrë dramatike numrin e vdekjeve në të ardhmen.”

Nga OraNews